Yaşlanma bedende birçok değişikliğe yol açıyor. Yaş aldıkça birinci kaybettiğimiz dokunun iskelet kası olduğunu belirten uzmanlar, bilhassa boğaz ve yutak kaslarında yaşanan zayıflığın kişiyi vefata dahi götürebileceği uyarısında bulunuyor.
Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekan Yardımcısı ve tıpkı vakitte Fizyoloji Anabilim Kolu öğretim üyesi Prof. Dr. Mehtap Kaçar, yaşlılıkta ortaya çıkan en kıymetli sıkıntılardan biri olan Sarkopeni (Yaşa bağlı kas kaybı) ile ilgili bilgi verdi.
İlerleyen yaşlarda kas dokusu kütlesi, gücü ve fonksiyonunda kayıplar olduğunu belirten Prof. Dr. Kaçar, “Sarkopeni genel olarak 35 yaşında başlar ve sistemli olarak kas yapan idman yapmayan yetişkinler her on yılda yaklaşık 2 ila 3 kg kas kaybederler. Bilhassa 60 yaşından sonra sık görülür ve 80 yaşın üzerindeki yetişkinlerin yaklaşık yüzde 50’sini etkiler” dedi.
Başlıca Sorumlu Hareketsiz Yaşam
Sarkopeninin nasıl olduğunun tam olarak açıklanamadığına işaret eden Mehtap Kaçar, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Temelde hareketsiz ömür ve sistemli idman yapmama olmak üzere, testosteron azlığı, insülin direnci, büyüme hormonu azlığı üzere hormonal değişiklikler, yetersiz protein tüketimi, kas sonlarında bozulma, kronik inflamasyon, kasın protein üretme kapasitesinde azalma ve kas proteinlerinin yıkılmasında artma sebepler ortasında gösterilebilir.”
Düşme Riski Artıyor
Kaç yaşında olursak olalım bir bardak suyu kaldırıp içebilmek için kaslarımıza muhtaçlık olduğunu anımsatan Prof. Dr. Mehtap Kaçar, sarkopeninin yol açtığı sıkıntıları ise şöyle sıraladı:
“Günlük ömür aktivitelerinin yerine getirilememesi yaşlıların bakıma muhtaç hale gelmesine neden olabilir. Bacak kaslarındaki zayıflıklar, dengesizliğe ve düşme riskinin artmasına yol açmaktadır. Bu da mesken kazalarına, kalça kırığı başta olmak üzere kemik kırıklarına, baş travmalarına ve hatta beyin kanamalarına sebep olabilmektedir.”
Boğulmaya Yol Açabilir
Sarkopeni’nin yardımcı teneffüs kaslarını, boğaz ve yutak kaslarını da etkileyebileceğine dikkati çeken Kaçar, şunları kaydetti:
“Solunum kaslarındaki zayıflık, zatürre ve teneffüs yetmezliğini riskini arttırabilir. Boğaz ve yutak kaslarındaki zayıflığın yol açtığı hayati tehlike arz eden problemler bilhassa tasa vericidir, zira boğulmalara yol açabilir. Yiyeceklerin yahut içeceklerin nefes borusuna kaçma riski artar; bu da kişinin besinleri soluk borusuna oradan da akciğere kaçırmasına ve akabinde da aspirasyon pnömonisi dediğimiz akciğer enfeksiyonlarına neden olabilir. Bu olayların yaşanması hastanede uzun müddet kalma, ileri tıbbi müdahalelerin gerekmesi üzere sonuçlar doğurabilir ve hatta vefatla sonuçlanabilir. Öbür yandan, yaşlı bireyler bilhassa yeme içme sırasında yaşadıkları bu tıp sorunlar nedeniyle bir mühlet sonra besin almayı ya da su içmeyi riskli olarak algılayıp gereğince beslenemeyebilir ve gereğince sıvı-su tüketemeyebilir.”
Güvenli Beslenme Ortamı Oluşturun
Fizik tedavinin yutma ve teneffüsle ilgili kasları güçlendirmede kıymetli bir rol oynayabileceğini söz eden Mehtap Kaçar, “Güvenli bir beslenme ortamı oluşturulması, hakikat yeme-içme durumunun öğretilmesi ve yutma terapisi, küçük lokmalar ile besinlerin yavaş tüketilmesi, katı ve sıvı besinlerin birebir anda alınmaması ve sıvı yoğunluğunun azaltılması besinlerin soluk borusuna kaçma riskini azaltacaktır” diye konuştu. Aile üyelerinin de, fizikî aktiviteyi teşvik ederek, proteinden güçlü beslenme, fizik tedavi ve nizamlı sıhhat denetimleri ile inançlı bir ömür ortamı oluşturarak yaşlı yakınlarına takviye olabileceklerini söyledi.
Erken Yaşta Önlem Almaya Başlayın
Prof. Dr. Mehtap Kaçar, kasların zayıflamaması yahut mümkün olduğunca geç zayıflaması için ömür uzunluğu alınabilecek tedbirleri ise şöyle sıraladı:
“Düzenli antrenman, uygun beslenme ve önleyici sıhhat teknikleri kullanılarak ömür uzunluğu alınacak tedbirlerle kas zayıflamasının önüne geçilebileceği üzere şahsa has tasarlanan yük idmanını içeren tertipli fizikî aktivitenin yaşlı bireylerde kas gücünü ve fonksiyonunu artırdığı gösterilmiştir. Kâfi protein alımı kas kütlesini koruyamaya yardımcı olur, zira proteinler kas tamiratı ve büyümesi için gereklidir. Ayrıyeten, bilhassa yaşlı bireylerin sıhhat denetimlerini tertipli bir halde yaptırmaları, kas sıhhatinin izlenmesi ve erken periyotta gerekli müdahalelerin yapılması son derece kıymetlidir.”
Günlük Protein Miktarı…
Günlük tüketilmesi gereken protein ölçüsünün uzunluk, kilo, yaş, cinsiyet ve günlük aktivite seviyesine bağlı olduğuna işaret eden Prof. Dr. Kaçar, “Bir yetişkinin günlük kilogram başına en az 0.8 gram protein tüketmesi gerekir. Örneğin idman yapmayan 50 yaşında 63 kilogram bir bayanda günlük protein muhtaçlığı 53 gram iken, antrenman yapan tıpkı yaşta bir bayanda antrenman yoğunluğu ve şiddetine bağlı olarak bu gereksinim 2-3 katına çıkabilir” dedi. Protein dendiğinde birinci olarak kırmızı etin geldiğini de tabir eden Kaçar, şunları kaydetti:
“Bunun yerine daha sağlıklı besinler tercih edilmelidir. Örneğin; 90 gram somon, alabalık yahut mezgit 21 gram, 90 gram pişmiş hindi yahut tavuk 19 gram; 170 gram yoğurt 17 gram, ½ su bardağı beyaz peynir 14 gram; ½ su bardağı pişmiş fasulye 8 gram; 1 su bardağı süt 8 gram; 1 yumurta 6 gram, 35 gram badem 7 gram protein içermektedir. Proteinin yanı sıra elbette karbonhidrat ve yağ üzere öteki besin kümelerinin, vitamin ve minerallerin de günlük gereksinimleri karşılayacak biçimde ve sağlıklı besin kümelerinden karşılanması sağlıklı bir hayatın vazgeçilmez gereksinimidir.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı