Bacaklarda gelişen toplardamar hastalığı olan varis çağdaş çağın getirdiği hareketsiz hayatla birlikte son yıllarda görülme sıklığı giderek artan bir hastalık. O denli ki ülkemizde 20-70 yaş ortasındaki her 100 bireyden 50’sinde varise rastlanıyor. Yani, bu yaş kümesindeki her 2 şahıstan 1’i varisten sıkıntı yanıyor! Varis hastalığı bayanlarda erkeklere göre 4 kat daha fazla görülüyor. Hamilelik ve menopoz periyodunda oluşan hormonal faktörler, obezite ve hormon tedavisi, varisin bayanlarda daha fazla görülmesinin temel sebeplerinden. Varis toplumda kozmetik bir sorun olarak düşünülüp estetik telaşlar nedeniyle sorun edilse de aslında bacak sıhhatimizi etkileyen değerli bir hastalık. O denli ki varis ilerledikçe bacaklarda hayat kalitesini önemli boyutlarda etkileyebilen ödem, ağrı ve venöz ülser olarak isimlendirilen kalıcı yaralara neden olabiliyor. Acıbadem Dr. Şinasi Can Hastanesi (Kadıköy) Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Dr. Ayça Özgen, aslında erken tanı ve tedaviyle varisin ilerlemesinin ve geri dönüşümü olmayan sıkıntıların gelişmesinin önlenebildiğine dikkat çekerek, “Üstelik günümüzde endovenöz radyofrekans ile lazer ablasyon tedavi teknikleri sayesinde hastalar daha az ağrı sorunu yaşıyor, daha kısa müddette hastaneden taburcu olabiliyor ve toplumsal ömürlerine daha erken dönebiliyorlar” diyor.
Uzun müddet oturmak yahut ayakta kalmak tetikliyor!
Ailede varis hastalığı hikayesi olması, 50 yaş üzerinde olmak ve bayan cinsiyeti, varis için değiştirilemeyen risk faktörlerini oluşturuyor. Sabit konumda uzun mühlet masa başında oturmak yahut ayakta kalmak da varis oluşumunu tetikleyebilen değerli faktörlerden. Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Dr. Ayça Özgen, bu durumun kanın sirkülasyonunun yavaşlamasına, bacak toplardamarlarında birikmesine ve damar içi basıncın artmasına yol açabildiğine işaret ederek, “Damarlar artan basınçtan ötürü gerilebiliyor ve bu durum toplardamarların duvarlarının zayıflamasına ve damardaki kapakçıkların işlevinin bozulmasına neden oluyor. Sonuçta damar çapının artmasına, giderek büyümesine sebep oluyor ve işlevi bozulmuş, barizleşmiş varis damarları oluşuyor” diyor. Kadınlarda hamilelikle birlikte kilo artışı, hormonal değişim ve rahmin büyüyerek pelvik toplardamarlar üzerinde yaptığı baskı da varise yol açabiliyor. Tekrar bayanlarda menopoz devirlerindeki hormonal değişiklikler de bacak toplardamar duvarı ve basıncı üzerinde tesir göstererek varisin gelişimini tetikleyebiliyor.
Bu belirtiler varsa, dikkat!
Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Dr. Ayça Özgen, varisin belirtilerini şöyle özetliyor:
- Bacaklarda kılcal damarların belirginleşmesi
- Bacak yüzeyel toplardamarlarında belirginleşme
- Baldır bölgesinde dolgunluk ve tartı hissi
- Bacaktaki barizleşen toplardamar ağı üzerinde kaşıntı
- Ayak bileklerinde gün sonunda artan ödem
- Bacaklarda bilhassa baldır bölgesinde gün sonunda gelişen ağrı
- Bacaklarda bilhassa baldır bölgesinde gece oluşan kramplar
- Ayak bileklerinde ciltte gelişen renk değişikliği
Bacaklarda kalıcı yaralar oluşabiliyor!
Varis toplum ortasında estetik bir sorun olarak görülse de aslında önemli sıhhat sorunlarına neden olabiliyor. İleri derecedeki varislerin vakitle giderek ilerlemesi durumunda, bacakta bilhassa venöz sistem basıncının yüksek olduğu ayak bileklerinde geriye dönüşümü olmayan renk değişiklikleri, ödem ve kanamalı varisler gelişebiliyor. Dahası, en istenmeyen tablo olan ve “venöz ülser” olarak isimlendirilen bacakta geçmeyen yaralar oluşabiliyor. Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Dr. Ayça Özgen, varis hastalığının ileri devirlerinde görülen bu semptomların hastanın hem tedavi müddetini hem de tedavi sonrası düzgünleşme mühletini uzattığını belirterek, “Ayrıca ileri periyot varislerde hastalar tedavilerini olsalar bile ayak bileğinde oluşan renk değişiklikleri ve venöz ülserin neden olduğu skar dokusu geçmeyebiliyor. Meğer varis hastalığı tanısı kolay ve şahsa uygun şimdiki tedavi prosedürleri ile ilerlemesi önlenebilen bir hastalıktır” diyor.
Tedaviden yüksek muvaffakiyet sağlanıyor!
Tedavi yollarına; varis hastalığının kalsifikasyonuna ve hastanın genel sıhhat durumuna nazaran karar veriliyor. Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Dr. Ayça Özgen, oldukça başarılı sonuçlar alınan tedavi sistemlerini şöyle anlatıyor:
Yaşam üslubu değişiklikleri: Kilo denetimine dikkat etmek ve sistemli olarak bacak kaslarını çalıştıran egzersizleri yapmak, vücudu saran kıyafetler ile yüksek topuklu ayakkabılardan kaçınmak üzere hayat tarzında yapılacak olan değişimler hastalığın ilerleme suratını önleyebiliyor.
Medikal tedavi: Kanı kalbe taşıyan toplardamarlarda direnç artıran ilaç kümelerine başvuruluyor.
Varis çorabı: Dıştan kompresyon uygulayarak venöz sistem basıncının azaltılmasına yardımcı oluyor. Kanı kalbe taşıyan toplardamarlarda sirkülasyonu kolaylaştırarak yüzeyel damarların belirginleşmesini, büyümesini ve damarların yetmezlik derecesinin ilerlemesini önleyebiliyor.
Girişimsel tedavi: Fizik muayene ve venöz doppler USG bulgularına nazaran hastaya özel olarak belirlenen tedavi yolu uygulanıyor.
Cilt yüzeyel damar lezyonlarının tedavisinde lokal olarak iğne radyofrekans tedavisi yahut skleroterapi (köpük tedavisi) usullerine başvuruluyor.
Derin venöz sistem yetmezlik tedavisinde, ameliyathane kaidelerinde, endovenöz radyofrekans/lazer ablasyon tekniği ile kapalı varis cerrahisinden, stripping tekniği ile açık varis cerrahisinden faydalanılıyor.
Varisi önlemek için 8 tesirli kural!
Varis ilerleyici bir hastalık olmasına karşın alacağınız birtakım tedbirlerle ilerleme suratını yavaşlatabilir, hatta oluşumunu önleyebilirsiniz. Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Dr. Ayça Özgen, varise karşı almanız gereken tedbirleri şöyle özetliyor:
- Bacak kaslarını çalıştıran yüzme ile bisiklete binme üzere idmanlar yapın ve her gün 30-40 dakika tempolu yürüyüşü alışkanlık edinin.
- Kilo artışı toplardamar sistem basıncı üzerinde yük oluşturduğu için ülkü kilonuzda kalmaya ihtimam gösterin. Beden kitle İndeksi’ni (BMI) 18-24 kg/m2 ortasında tutmaya dikkat edin.
- Bacaklarda ödeme neden olması sebebiyle günlük diyetinizde toplam 5 gramdan fazla tuz tüketmeyin.
- Günde ortalama 1,5-2 litre su içmeyi ihmal etmeyin.
- Vücudunuzu saran, sıkı ve sert kumaşlardan oluşan kıyafetlerden kaçının.
- Baldır kas kümesini kasarak toplardamar sirkülasyonunu bozan yüksek topuklu ayakkabılar giymeyin.
- Bir saatten fazla tıpkı konumda hareketsiz kalmayın.
- Bacaklarda toplardamar sirkülasyonunu düzenlemek için istirahat ederken bacaklarınızı düz uzatarak dinlenin.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı