İnsan bedeni milyarlarca hücreden oluşuyor. Sağlıklı bir bedende hücreler yavaş ve tertipli bir formda yenilenirken, kanser, bu hücrelerin olağandışı ve denetimsiz bir biçimde büyümesiyle ortaya çıkan hastalıklar olarak biliniyor. Hücrelerin bu denetimsiz büyümesi, tümör ismi verilen bir yumru yahut kitlenin oluşmasına neden olabiliyor. Kanserin hayat kalitesi ve müddetini olumsuz etkilememesi için her geçen gün bilimsel çalışmalar yapılıyor ve yeni prosedürlerle hasta konforu artırılıyor. Memorial Bahçelievler Hastanesi Tıbbi Onkoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Hakan Harputluoğlu, kanserden korunma yolları ile kıymetli ilgili bilgi verdi.
Kansere taban hazırlayan 10 risk faktörü
Kanserle gayrette etkin rol üstlenen birçok kuruluşun ve bilim insanlarının gerçekleştirdiği araştırmalardan elde edilen bulgulara nazaran, kanserin gelişmesinde çeşitli faktörler vardır. Bunlar aşağıdaki biçimde sıralanabilir;
- Sigara ve tütün kullanımı
- Alkol
- Fiziksel aktivite eksikliği
- Beslenme alışkanlıkları yahut kilo kontrolsüzlüğü
- Aile geçmişi ve genetiği
- Kronik iltihap
- Hormonlar
- İmmünosupresyon (Bağışıklık sistemi bozukluğu)
- Yaş
- Çevresel faktörlere maruziyet (radyasyon, güneş ışınları, kimyasal faktörler, virüs yahut enfeksiyonlar)
Kanser çevresel faktörlerin tetiklemesiyle gelişebilecek bir hastalık olmasının yanı sıra kalıtsal olarak da aktarılmaktadır. Bilhassa birinci dereceden yakınlarının medikal hikayelerinde bu hastalıkla ilgili bir geçmiş varsa, kişinin hastalığa yakalanma ihtimalinin başkalarına kıyasla yüksek olduğu manasına gelmektedir. Kansere yakalanmamak için yapılması gereken, başka risk faktörlerini en aza indirgemektedir.
Alkol sigara üzere ziyanlı eserlerin tüketilmemesi, sistemli spor alışkanlığı, istikrarlı ve sağlıklı beslenme üzere konularda dikkat edilmesi, hem kansere yakalanma oranının azaltılmasına hem de hayat kalitesinin artmasına imkan sağlamaktadır.
Ayrıca çevresel faktörlerin tesirleri de kanser üzerinde tesirli olmaktadır. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte bilgisayar, akıllı telefonlar, tabletler vb. aygıtlar ile gün içerisinde çok fazla etkileşim kurulmaktadır. Bu doğal olarak radyasyon maruziyetini, buna bağımlı olarak da kansere yakalanma oranını artırmaktadır. Yeniden birebir biçimde insanoğlunun ekosisteme verdiği ziyan kendilerine kanser başta olmak üzere birçok hastalığın etkeni olarak geri dönmektedir. Kolay bir örnek verecek olunursa, ozon katmanının delinmesi ziyanlı güneş ışınları ile maruziyete neden olmuştur. Kısacası, kansere yakalanmamak için kalıtımımızı değiştirmek şuan ki koşullarda mümkün değildir. Lakin ömür kalitemizi artıracak faaliyetlerde bulunmamız, kendimize dikkat etmemizin yanı sıra ekosisteme ziyanı en aza indirgememiz bu hastalığa yakalanma oranının düşmesini sağlayacaktır.
Teknoloji gelişiyor, tedavi usulleri değişiyor
Kanserle tedavide en klasik ve yaygın olarak kullanılan 3 ana prosedür mevcuttur. Bunlar cerrahi metot, kemoterapi/immunoterapi ve radyoterapi olarak sıralanmaktadır. Cerrahi sistemde ana hedef tümörlü bölgenin ameliyat ile temizlenmesidir. Kemoterapi yahut immünoterapide ise hastalığın seyrine nazaran tedavi planı yapılarak hastaya belli dozlarda ilaç verilir. Cerrahi yolun uygulanmasından sonra tekrar hastalığın seyrine nazaran kemoterapi/ immünoterapi ve radyoterapi uygulanmasına gerek kalmazken, birtakım durumlarda bu tedavi yollarının kombine bir halde kullanılması gerekebilmektedir. Kanser tedavisi konusunda bilim insanları tarafından farklı tedavi stratejileri geliştirilmeye devam etmektedir. Bunlar akıllı ilaçların geliştirilmesi, dokuya/hedefe yönelik ilaç taşıyıcı sistemlerin geliştirilmesi, yeni jenerasyon ilaç formülasyonlarının geliştirilmesi, hormon tedavi uygulamaları olarak sıralanabilir. Ayrıca son yıllarda nanoteknoloji alanında, kanser tedavisi üzerinde değerli gelişmeler yaşanmaktadır.
Kişiye özel tedavi tekniği yaklaşımları uygulanıyor
Her hastanın uygulanan tedavi usulüne, tıpkı formda karşılık vermesi mümkün değildir. Lakin araştırma sonuçları genele nazaran belirlenmektedir. Örneğin mesane kanseri için incelenen bir araştırmada, yeni jenerasyon ilacın uygulandığı hasta kümesinin sağ kalım oranının, öbür kümeye kıyasla yaklaşık 2 kat arttığı gözlenmiştir. Öteki bir çalışmada safra yolu kanseri üzerine tesirli olduğu düşünülen bir ilaç araştırılmıştır. Safra yolu kanserinin standart tedavisinde bulunan kemoterapi ilaçlarıyla birlikte bir çalışma ilacı da eklenmiş ve iki farklı kol oluşturulmuş, hastalar bu çalışma kollarına rastgele atanarak, ilaç aktifliği araştırılmıştır. Sağ kalım oranları incelendiğinde çalışma ilacında sağ kalım 12.7 ay iken, denetim kümesinde bu oran 10.9 ay olarak belirlenmiştir. Böylece her hastada bireye özel olarak uygulanan ve geliştirilen yeni kuşak ilaçlar kanserle çabada ve hastaların sağ kalım oranlarında büyük bir olumlu tesir göstermiştir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı