Madde kullanımının saldırganlık ya da şiddet davranışıyla ortasında yakın bir alaka bulunduğuna dikkat çeken Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Nesrin Dilbaz, “Uzun müddetli unsur kullanımı, ön beynin fonksiyonunu bozarak kişinin odaklanma, dürtü denetimi, planlama, tertip, muhakeme, empati ve iç görü fonksiyonlarını etkiliyor. Kişi en büyük dürtülerden biri olan saldırganlık dürtüsünü denetim edemez hale geliyor.” dedi. Husus kullanımı riskinin çocukluk çağında saptanabileceğine vurgu yapan Prof. Dr. Nesrin Dilbaz, aile sorunları, ihmal ve istismarın çocukları unsur kullanımına itebildiği uyarısını yaptı.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Nesrin Dilbaz, alkol ve husus bağımlılığı ile şiddet ortasındaki alakayı kıymetlendirdi.
Birçok şiddet olayında taraflardan en az biri bağımlı…
Başkalarına yönelik şiddet davranışının fizikî, cinsel ya da öldürmeye kadar da uzanabileceğine dikkat çeken Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Nesrin Dilbaz, “Şiddet diğer bir şahsa karşı fizikî güç ya da kuvvetin tehdit ya da fiili olarak kasıtlı kullanılmasıdır. Şayet şiddet davranışı kişinin kendine yönelik olursa bu da intihara varabilir.” dedi.
Şiddetin alkol ve unsur kullanımıyla ilgisini pahalandıran Prof. Dr. Nesrin Dilbaz, “Alkol ya da unsur kullanan insanların büyük birden fazla şiddete başvuran bireyler olmayabilir lakin bir çok şiddet olayında hem hatalılar hem de kurbanların alkol ya da husus kullanıcıları olduğunu görüyoruz. Bu psikoaktif hususlar ile şiddet ortasında önemli bir irtibat var. Bilhassa alkolle ilgili yapılan deneysel çalışmalara bakıldığında şiddet davranışında nedensel bir rol oynadığını görüyoruz. Yasaklı husus ve uyarıcıların, psikofarmako dinamiğinde tekrar bireylerin şiddet davranışına katkıda bulunacağını söyleyebiliriz.” açıklamasını yaptı.
Düşük serotonin seviyesi şiddete neden olabiliyor
Şiddette rol oynayan birkaç psikososyal faktör bulunduğunu aktaran Prof. Dr. Nesrin Dilbaz, “Genellikle saldırgan olan davranış kalıplarına baktığımızda husus bağımlılığıyla, gelişimin erken periyotlarında iç içe girdiğini görürüz. Şiddet gösteren yahut unsur kullananların hayatlarına baktığımızda da birinci derece yakınları ortasında şiddet davranışı, şiddete maruz kalma yahut alkol, unsur kullanımının daha yaygın olduğunu söyleyebiliriz.” dedi.
Özellikle bu cins olgularda şiddetin nörobiyolojisinde biyolojik faktörlerin de değerli rol oynadığını lisana getiren Prof. Dr. Nesrin Dilbaz, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Beyinde bulunan kimi unsurların, (Nörotransmitter) serotonin, ve dopamin üzere beyinde bulunan Nörotransmitter seviyesinde değişiklikler oluşmaktadır. Şiddetin en sık alıntılanan basitçe biyolojik karşılığı düşük seratonin seviyesi diyebiliriz. Uzun vadeli unsur kullanımı, ön beyin dediğimiz prefrontal korteksin fonksiyonunu bozarak bir çok hareketin denetlenmesini maalesef engelliyor. Üniversite çağında gelişen beynimizin ön kısmı yönetici fonksiyonlardan sorumlu olup odaklanma, dürtü denetimi, planlama, tertip, muhakeme, empati ve iç görü fonksiyonlarını denetim eden merkezdir.
Madde kullanımına bağlı olarak beynin bu bölgesinin gereğince çalışmadığını düşünün. Bu bireylerin dürtü denetimi, muhakemeleri ortadan kalkıyor. Empati kuramıyor, diğerlerini nasıl üzdüklerini, onların hislerini anlamakta, kendilerini onların yerine koymakta zorlanıyorlar. Bilhassa en büyük dürtülerden biri olan saldırganlık dürtüsünü denetim edemez hale geliyorlar. Bunun için unsur kullanımının saldırganlık ya da şiddet davranışıyla ortasında bu kadar yakın bir ilgi bulunuyor.”
Ailede unsur kullanılması, şiddetin olması ve iletişimsizlik husus kullanımına itebiliyor!
Özellikle husus kullanımı ve şiddet davranışı açısından bakıldığında risk etmenlerini kıymetlendiren Prof. Dr. Nesrin Dilbaz, “Bireye mahsus ve aileye has risk etmenleri var. En başta husus kullanımının olması, kullanılan unsur tiplerinin süratle artması, çocukluk çağında yıkıcı davranışların varlığı, saldırganlık, akademik performans, riskli davranışların oluşması, mizaç bozuklukları, dikkat mühletinin kısalığı ve dürtüsellikte artış bireye has risk etmenleridir. Bunlar olan bireylerde unsur kullanımı riski daha yüksektir. Bunlar ayrıyeten şiddet ve saldırganlıkla tıpkı risk etmenleridir.” dedi.
Ailesel olarak bakıldığında ise en başta disiplinin var olmaması olduğunu belirten Prof. Dr. Nesrin Dilbaz, “Bir biçimde ailede husus kullanımı olması ya da aile içi şiddetin olması, aile içinde ayrılmaların sıklığı, çocuklarda uzak ailelerin olması, münasebet bağlarının zayıf olması maalesef ailesel risk etmenleri olarak karşımıza çıkıyor.” formunda konuştu.
İhmal ve istismar çocuklar için en kıymetli etken!
‘Bu bahiste neler yapılabilir?’ sorusuna, “Öncelikli olarak içinde unsurun yer almadığı, olumlu yaşama bedellerinin öne çıkarılması, sıhhat ve hayat kalitesinin yükseltilmesi, unsur kullanmadığı için bireylerin gurur duymalarını sağlayarak onlara dayanak olmak olunması üzere adımlar atılabilir.” diyen Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Nesrin Dilbaz, bağımlılık yapan unsurların tüm dünya da halk sorunu olarak tanımlandığına dikkat çekti.
Özellikle çocukluk yaşlarından itibaren hata ve şiddet davranışları sergilenmesinde etken faktörlerden birisinin husus kullanımı olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Nesrin Dilbaz, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Önemli olan öge cürüm sürece potansiyelinde olan çocukların baştan saptanması ve eğitimlerle cürüm işlemenin önüne geçmek olmalı. Çocukluk yaşlarında unsur kullanmaya başlayan şahısların ileride husus kullanma riskinin çok daha yüksek olduğu belirtiliyor. En baştan riskli gurupların belirlenerek onlara özel bir program uygulanması gerekir. Şayet husus kullanıyorlarsa o basamaktan sonra tedaviyle birlikte rehabilitasyonları kıymetli bir nokta olarak karşımıza çıkıyor. Ülkemizde unsur kullanıcılarının tedavi sonrası rehabilitasyonları ile ilgili çok değerli eksiklikler olduğu fikrindeyim. Bu bahsin profesyonel gruplar tarafından gerçekleştirilmediği ilaçsız, tedavi ismi altında bireylerin ilaçlarının kesilerek hastanın hem husus kullanımı hem de şiddet davranışının riskinin artırıldığı görülmektedir. Rehabilitasyon tedavinin devamı üzere değil de farklı bir programmış üzere ele alındığı saptanmıştır. Tedavi sonrası rehabilitasyon hizmetlerindeki eksiklikler nedeniyle husus kullanımının tekrarladığı yahut devam ettiği ya da suça yönelmenin daha fazla olduğunu söyleyebilirim.
Çocukluk ve ergenlik devrinde husus kullanımı ve bağımlılığa itilme nedenleri ortasında güçsüz ve zayıf kişilik yapısı, benlik hürmetinin ve özgüveninin düşük olması, iş kontrolünün gelişmemiş olması yani dürtüselliğin fazla olması, aile sorunlarının fazla olması ile çocukluk çağı ihmal ve istismarı sayılabilir.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı