Toplumda son yüzyılda Alzheimer, Parkinson, migren, depresyon, anksiyete bozuklukları, inme ve sigara ile husus bağımlılığı giderek artıyor. Göz arkası edildiğinde hayatı olumsuz etkileyen bu problemler günümüzde tıbbi ve teknolojik imkanların artması ile tedavi edilebiliyor. Transkraniyal Manyetik Stimülasyon yani kısa ismi TMS olan tedavi, dirençli major depresif bozuklukta da (MDD) tesirli bir tedavi seçeneği olarak öne çıkıyor. Memorial Kayseri Hastanesi Nöroloji Bölümü’nden Prof. Dr. Nergiz Hüseyinoğlu, TMS tedavisi hakkında bilgi verdi.
İlaç tedavisine alternatif olabiliyor
Transkranyal Manyetik Stimülasyon (TMS) uygulamaları son yıllarda pek çok rahatsızlığın tedavisinde kullanılan değerli tıbbi seçeneklerden biri olarak kabul edilmektedir. Nörolojik ve psikiyatrik hastalıkların tedavisinde kullanılan TMS prosedürü ile beynin elektriksel aktivitesinde düzenlemeler yapılmakta, hastalıklar için ilaç tedavileri ve rehabilitasyon uygulamalarına takviye olunmaktadır. TMS, birtakım durumlarda ilaç tedavisinin alternatifi olan bir tedavi seçeneğidir. TMS, beyindeki nöral aktiviteyi değiştirmek için manyetik alanları kullanmakta, beyindeki nöral aktiviteyi artırarak depresyon semptomlarının azalmasına yardımcı olmaktadır.
Manyetik alan sayesinde beyin uyarılıyor
TMS tekniğinde baş derisinin yanında konumlandırılan bir bobin aracılığı ile kısa ve süratle değişen yüksek yoğunluklu bir elektrik akımıyla oluşturulan manyetik alan sayesinde beyin uyarılmaktadır. Sürecin beyin ve hudut sistemi üzerinde rastgele bir olumsuz bir tesiri bulunmamaktadır. Bu ikaz, hudut ağında nörofizyolojik ve davranışsal tesirler meydana getirmektedir. TMS’de kullanılan manyetik darbeler ağrısız bir formda kafatasından geçerek, beynin farklı kısımları ortasındaki irtibatı sağlayan hudut hücrelerine ulaşmakta ve beynin kendini tamir sürecine katkıda bulunmaktadır.
Hangi meselelerin tedavisinde kullanılıyor?
Depresyon: Zihinsel ve duygusal sıhhati etkileyen önemli bir hastalıktır. TMS’nin depresyon tedavisindeki aktifliği birçok klinik çalışma ile desteklenmektedir. Fakat, her bireyin cevabı farklı olabilmekte ve TMS tedavisi düşünen hastaların bir uzman tarafından kıymetlendirilmesi gerekmektedir. TMS, tedaviye dirençli depresyonun tedavisinde tesirli bir seçenek olarak ortaya çıkmış bir tedavi prosedürüdür. Beyin üzerinde manyetik alanlar kullanarak nöral aktiviteyi değiştirilmekte ve depresyon semptomlarının azalmasına yardımcı olunmaktadır.
Migren: TMS, migren tedavisinde kullanılan bir metottur. Migren, tekrarlayan baş ağrılarına neden olan bir nörolojik bozukluktur. TMS, migren semptomlarını azaltmakta ve atakları önlemektedir. TMS’nin migren tedavisindeki tesiri ve tesir düzenekleri tam olarak anlaşılmamış olsa da, yapılan araştırmalar olumlu sonuçlar göstermektedir. Bilhassa, migren atağı sırasında yahut aura oluşumu öncesinde uygulanan TMS’nin tesirli olabileceği düşünülmektedir. Beyefendisine manyetik alanlar göndererek nöral aktivite etkilenebilir ve migren semptomlarının azalması sağlanabilir. Fakat, TMS tedavisi düşünen hastaların uzman bir sıhhat grubu tarafından yönlendirilmesi ve tedavinin potansiyel faydaları ile riskleri hakkında ayrıntılı bilgilendirme yapılması değerlidir.
Parkinson: TMS, Parkinson hastalığının tedavisinde kullanılan bir prosedürdür. Parkinson hastalığı, hareket denetiminde sıkıntılara neden olan bir nörolojik bozukluktur. TMS, Parkinson hastalarında motor semptomları hafifletmeye yardımcı olabilir. Parkinson hastalığındaki motor semptomların bir kısmı, bazal gangliyonlar ve motor korteks ortasındaki bağlantıda meydana gelen kimi bozukluklardan kaynaklanır. TMS, beyindeki nöral ağları etkileyerek bu bağlantısı düzenlemeye ve motor semptomları hafifletmeye yardımcı olabilir.
Ancak, TMS’nin Parkinson hastalığının tedavisindeki aktifliği hala araştırılmaktadır. Her bireyin bu tedaviye karşılığı farklı olabilmektedir. Bu nedenle TMS tedavisi düşünen Parkinson hastalarının bir uzman tarafından kıymetlendirilmesi değerlidir.
Nöropatik ağrı: Nöropatik ağrı, hudut sistemindeki hasar yahut bozukluklardan kaynaklanan kronik ağrıdır. TMS, nöropatik ağrıyı azaltmak için girişimsel olmayan bir tedavi seçeneği olarak araştırılmıştır. TMS, nöropatik ağrının algılandığı beyin bölgelerini hedefleyerek ağrıyı azaltabilmektedir. Nöropatik ağrı, hudut sistemindeki anormalliklerden kaynaklandığı için, TMS’nin beyindeki nöral ağları etkileyerek bu anormallikleri düzeltebileceği düşünülmektedir. TMS ayrıyeten, ağrıyı algılayan ve işleyen beyin bölgelerinin nöral aktivitesini düzenleyerek ağrı şiddetini azaltabilir. Beyindeki nöral ağları etkileyerek ağrıyı azaltılabilir.
Alzheimer hastalığı: TMS’nin Alzheimer hastalığında ilerlemeyi yavaşlattığı ortaya çıkmıştır. TMS, bu hastalarda tek başına uygulanacak bir tedavi değil, ilaç ve öteki tedavileri bütünleyecek bir dayanak tedavisi olarak düşünülmelidir. Öteki tedavilerde olduğu üzere TMS’nin de ileri evre demansı olan hastalarda yararı olmamaktadır. Bu nedenle TMS tedavisi Alzheimer hastalığının erken ve orta evrelerinde planlanmalıdır.
İnme: TMS, inme sonrası felçli hastaların rehabilitasyonunda kullanılan bir formüldür. İnme, beyin damarlarında tıkanma yahut kanama sonucu beyin dokusunun hasar görmesiyle ortaya çıkan nörolojik durumdur. TMS, inme rehabilitasyonunda motor marifetlerin yine öğrenilmesine ve güzelleştirilmesine yardımcı olabilir. İnme sonrası felçli hastalarda, TMS motor kortekse yahut motor bölgelere uygulanarak motor işlevleri güzelleştirmeye yardımcı olabilmektedir. TMS, felçli beyin bölgelerini uyararak nöral plastisiteyi teşvik eder. Nöral plastisite, beyindeki hudut ağlarının tekrar düzenlenmesi ve işlevsel değişikliklerin gerçekleşmesi manasına gelir. Bu sayede, felçli bölgedeki beyin hücreleri, öbür sağlam bölgelerin fonksiyonlarını yerine getirmek üzere yine yapılandırılabilir. TMS, motor maharetlerin yine öğrenilmesine ve güzelleştirilmesine yardımcı olabilmektedir.
Anksiyete bozuklukları: TMS, birtakım anksiyete bozukluğu tanısı olan hastalarda da tedaviye besbelli formda katkıda bulunmaktadır
Sigara ve husus bağımlılığı: Transkranyal Manyetik Stimülasyon (TMS) sistemi, nikotin bağımlılığı ve başka unsur bağımlılıkları ile ilgili beyin yapılarını, ağlarını gaye alan manyetik darbelerin kullanımını içermektedir. Bağımlı kişinin beynin ödül sürece kısmı istikrarsız haldedir. Ortaya çıkan deliller, TMS’nin bağımlılıkla ilgili sinirsel devreleri direkt hedefleyebileceğini ve bağımlıların unsur ya da sigarayı bırakma sürecinde onlara yardımcı olabileceğini göstermiştir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı