Ukrayna’da kısmi ateşkes için görüşmeler, Riyad’da başladı. Washington Suudi Arabistan’da somut ilerleme sağlanacağından umutluyken, Kremlin ise barışa uzun bir yol olduğu görüşünde.
Ukrayna barış sürecini kıymetlendiren Siyaset Bilimci Dr. Öğr. Üyesi Fehmi Ağca, ABD’nin Çin’e karşı daha tesirli bir siyaset yürütebilmesi için Rusya-Ukrayna barış antlaşmasının mümkün olan en kısa müddette yapılmasının kıymet arz ettiğini tabir ederek, “Riyad’da, Ukrayna’nın da iştirakiyle son barış antlaşmasının imzalanacağı düşünülmektedir. Barış zıddı bir duruş sergileyen Avrupa’nın ise barış görüşmelerinde aktif bir aktör olamayacağı bedellendirilmektedir.” dedi.
Dr. Öğr. Üyesi Fehmi Ağca, “Bu gelişmeler, İkinci Dünya Savaşı sonrası oluşturulan Yeni Dünya Nizamının çökmekte olduğu ve yeni bir ‘Dünya Düzeni’ kurulmasına muhtaçlık olduğunu göstermektedir.” dedi.
Üsküdar Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Siyaset Bilimi ve Milletlerarası Bağlantılar (İngilizce) Bölümü’nden Dr. Öğr. Üyesi Fehmi Ağca, Ukrayna barış sürecini kıymetlendirdi.
Ukrayna ile Rusya ortasındaki barış görüşmelerinde neler oluyor?
Barış sürecinde yapılan toplantıları pahalandıran Dr. Öğr. Üyesi Fehmi Ağca, Şubat ayındaki barış görüşmelerine Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski’nin çağrılmamasının, o devirde ABD Lideri Trump ile Rusya Devlet Başkanı Putin arasında yapılacak barış antlaşmasının temel şartları üzerinde evvel kendi ortalarında uzlaşma isteğinden kaynaklanmış olabileceğini belirtti. Dr. Öğr. Üyesi Fehmi Ağca, fakat, Ukrayna ile Rusya ortasındaki barış görüşmelerinde Zelenski’nin ya da Ukrayna heyetinin büsbütün göz gerisi edilmesinin rasyonel olmadığını ve memleketler arası münasebetlerin temel mantığına muhalif olduğunu vurguladı.
Suudi Arabistan’da yapılan birinci görüşmelere Zelenski’nin davet edilmemesi…
Bazı Avrupa devletlerinin başkanları ve Türkiye Cumhurbaşkanı’nın, Ukrayna olmadan barış görüşmelerinin yürütülmesinin uygun olmadığı tarafında açıklamalarda bulunduğunu hatırlatan Dr. Öğr. Üyesi Fehmi Ağca, “Suudi Arabistan’da yapılan birinci görüşmelere davet edilmemesinin arkasında, ABD’nin görüşmeleri kendi çıkarları doğrultusunda yönlendirmek, global politik gayeleri doğrultusunda Rusya ile anlaşmak ve bilhassa Çin’e karşı ileride izleyeceği politikalar açısından Rusya lideri Putin’in desteğini almak istemesi olabilir. Putin için dış siyasette birinci öncelik, Ukrayna’da işgal ettiği toprakların, bilhassa Kırım’ın, kendi egemenliğine geçmesi ve bunun milletlerarası bir antlaşma ile kayıt altına alınmasıdır.” dedi.
Trump’ın Zelenski’yi diktatör olarak nitelendirmesi
Daha sonra Trump’ın Zelenski’yi diktatör olarak nitelendirmesinin gerisinde da Zelenski üzerinde politik ve ruhsal baskı uygulayarak, Ukrayna’nın bedelli madenleri üzerinde ABD’nin hak sahibi olacağı bir antlaşma yapmak için Zelenski’yi zorlamak olabileceğini de kaydeden Dr. Öğr. Üyesi Fehmi Ağca, şöyle devam etti:
“Zelenski’nin bunu kabul ettiği tarafında medyada çıkan haberler bunu teyit etmiştir. Bunun Rusya- Ukrayna Savaşı öncesinde planlanmış ve tasarlanmış lakin kamuoyuna açıklanmamış bir strateji olması da mümkündür. Zelenski’nin bir aktör olduğu unutulmamalıdır ve Ukrayna devlet başkanı olurken seçim kampanyalarının Ukrayna halkını yönlendirmek için kurgulanmış olduğu göz arkası edilmemelidir. Zelenski en başından itibaren ABD’nin çıkarları doğrultusunda siyasetler takip etmiş olabilir. ABD’nin global düzeydeki siyasetleri ve ABD silah endüstrinin desteklenmesinin gerekliliği dikkate alındığında, yüzbinlerce Ukraynalı askerin bu savaşta ölmesi ve milyonlarca sivil Ukraynalı halkın Avrupa ülkelerine göç etmesi ABD tarafından önemsenmemiş olabilir. Bu yaklaşımın dünyanın öbür bölgeleri için de geçmişte olduğu üzere gelecekte takip edileceği unutulmamalıdır.”
Diğer yandan, ABD tarafından yapılan Ukrayna’nın NATO üyesi olamayacağı istikametindeki açıklamalar, Zelenski’nin ‘Ukrayna NATO üyesi olursa misyonumu bırakırım’ telaffuzunu büsbütün etkisiz kılmıştır. Rusya’nın Ukrayna’ya saldırmasının temel nedenlerinden birisinin, Avrupa’nın Ukrayna’yı NATO’ya almak istemesi olduğunu söz eden Dr. Öğr. Üyesi Fehmi Ağca, bu ihtimalin Rusya-Ukrayna ortasında kalıcı bir barışı engelleyebileceğini tabir etmiştir.
Rusya Ukrayna savaşında barış yakında görülüyor mu?
Dr. Öğr. Üyesi Fehmi Ağca, ABD’nin Çin’e karşı daha tesirli bir siyaset yürütebilmesi için Rusya- Ukrayna barış antlaşmasının mümkün olan en kısa müddette yapılması ehemmiyet arz ettiğini söz ederek, “Bazı AB üyesi ülkelerinin başkanları aksi tarafta birtakım açıklamalar yapsa da Rusya ve Ukrayna halklarının da barıştan yana olacağı dikkate alındığında, yakın gelecekte barış antlaşmasının imzalanacağı bedellendirilmektedir. Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın söz ettiği üzere ‘Savaşın kazananı, barışın kaybedeni olmaz.’” biçiminde konuştu.
Riyad’da devam eden görüşmeler ne getirecek?
Ukrayna ve Rusya ile savaşı sona erdirmek için Suudi Arabistan’ın başşehri Riyad’da yapılan toplantıyı da pahalandıran Dr. Öğr. Üyesi Fehmi Ağca, şunları kaydetti:
“ABD’de Trump ve Zelenski ortasında yaşanan tansiyon sonrası Zelenski’nin ABD ile pahalı madenlere ait muahedeyi imzalamadan ABD’den ayrılması ve müteakiben İngiltere’deki Ukrayna’yla dayanışma toplantısında Avrupalı önderlerin Zelenski’ye dayanak vermesi, milletlerarası kamuoyunda yanlış bir algıya neden olmuştur. Lakin, çabucak ardından Zelenski’nin Trump’tan özür dilemeye ve bedelli madenlerle ilgili muahedeyi imzalamayı hazır olduğunu açıklaması, Avrupalı devletlerin Ukrayna’ya kâfi ölçüde takviye veremeyeceğini ortaya koymuştur. ABD’nin silah dayanağı olmadan Ukrayna’nın Rusya’ya karşı savaşı devam ettirebilmesi mümkün görülmemektedir. AB’nin önümüzdeki dört yıl içinde, üye devletlerin savunma ve güvenlik harcamalarını arttırmalarıyla silahlanma için 800 milyar euro ayıracağını açıklaması, aslında Avrupa’nın bugün prestijiyle Ukrayna’ya kâfi silah ve mühimmat dayanağı sağlayacak kapasitesi olmadığını göstermektedir.”
ABD’nin bütün gayreti global ölçekte ekonomik çıkarlarını korumak
Sonuç olarak Riyad’da ABD ve Rusya heyetleri ortasında sürmekte olan görüşmelerin, Rusya ve Ukrayna ortasında kalıcı bir barış antlaşmasının asıllarını belirlemeye yönelik bir uğraş olarak değerlendirilebileceğini kaydeden Dr. Öğr. Üyesi Fehmi Ağca, “Nihai evrede ise, Ukrayna’nın da iştirakiyle son barış antlaşmasının imzalanacağı düşünülmektedir. Barış aykırısı bir duruş sergileyen Avrupa’nın ise barış görüşmelerinde faal bir aktör olamayacağı bedellendirilmektedir. Rusya’nın çıkarları ve kazanımları doğrultusunda yapılacak kalıcı bir barış antlaşması, hudutların kuvvet kullanılarak değiştirilemeyeceğine dair BM Kontratında de yer alan memleketler arası temel kuralın ihlali manasına gelecektir. Bu gelişmeler, İkinci Dünya Savaşı sonrası oluşturulan Yeni Dünya Sisteminin çökmekte olduğu ve yeni bir Dünya Nizamı kurulmasına gereksinim olduğunu göstermektedir. ABD’nin bütün uğraşının global ölçekte ekonomik çıkarlarını korumak için hegemon ülke pozisyonunu korumak olduğu söylenebilir. Bu çerçevede, Rusya ve Ukrayna ortasında barışın temini suretiyle, ABD’nin Rusya ile uzlaşarak asıl rakibi olan Çin’in yükselişini önlemeye çalışacağı kıymetlendirilmektedir.” biçiminde kelamlarını tamamladı.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı